Amip là sinh vật đơn bào, có tên gọi khác là Naegleria fowleri, thường ẩn nấp trong các vùng nước ngọt hoặc vùng nước bị ô nhiễm, chưa qua xử lý.
Khi xâm nhập vào cơ thể con người, amip gây ra tình trạng nhiễm trùng, viêm não, phá hủy mô não. Nó sử dụng não làm nguồn thức ăn.
Amip “ăn não” thường có kích thước 8-15 micromet, sinh sản bằng cách phân chia tế bào. Chúng được tìm thấy ở những nơi như hồ nước, ao, hố đá, vũng bùn, sống vùng nước thấp, nước ở các hồ bơi chưa qua xử lý, nước giếng.
Sự nguy hiểm của amip “ăn não”
Nước bị ô nhiễm chẳng hạn như dòng chảy từ các nhà máy điện, bể cá, nước ở công viên nước cũng có thể là nơi tồn tại của amip.
Mũi là đường xâm nhập chính của amip. Do đó, người bệnh có thể nhiễm vi sinh vật này khi đi lặn, bơi ở sông, suối, ao hồ, làm nước chui vào mũi. Khi vào mũi, amip di chuyển qua dây thần kinh khứu giác vào thùy trán của não.
Triệu chứng của amip “ăn não”
Các triệu chứng của amip “ăn não” không đặc hiệu, dễ nhầm lẫn với viêm màng não do virus, bao gồm:
- Đau đầu.
- Sốt.
- Cổ cứng.
- Ăn mất ngon.
- Nôn mửa.
- Trạng thái tinh thần thay đổi.
- Co giật.
- Hôn mê.
Người bệnh có thể bị ảo giác, sụp mí mắt, mờ mắt và mất cảm giác vị giác. Triệu chứng thường xuất hiện sau khi amip xâm nhập vào mũi 2-15 ngày.
Amip không thể lây bệnh sang người khác.
Chẩn đoán và điều trị
Nhiễm amip “ăn não” rất khó chẩn đoán. Nếu bác sĩ nghi ngờ sẽ sử dụng các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để tìm mẫu amip trong dịch não tủy, sinh thiết hoặc mẫu mô.
Người bệnh có nguy cơ tử vong nhanh, trong 3-7 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng. Thời gian tử vong trung bình là 5,3 ngày kể từ khi xuất hiện triệu chứng.
Amip “ăn não” nguy hiểm, ít gặp và khó chẩn đoán nên tỷ lệ sống sót sau điều trị thấp.
Phòng ngừa
Phòng ngừa nguy cơ loại ký sinh trùng xâm nhập bằng cách tránh xa nguồn nước ô nhiễm, nước chưa được xử lý.
- Hạn chế các môn thể thao dưới nước, nhất là nơi có nước ngọt như ao, hồ, suối. Nếu muốn tắm hoặc lặn ở những vùng nước này nên đeo kẹp mũi khi bơi, tránh khuấy động bùn. Xịt rửa mũi ngay khi kết thúc hoạt động này.
- Uống nước sạch có nguồn gốc rõ ràng, được đun sôi để nguội. Không uống nước chưa rõ nguồn gốc.
