Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) ngày 30/5 thông báo lực lượng này đêm trước đó đã triển khai xuồng tự sát Magura V5 tập kích bến tàu ở quận Yevpatoriia, phía tây bán đảo Crimea, khiến hai xuồng tuần tra KS-701 Tunets bị phá hủy, hai chiếc cùng loại bị hư hại.
Quân đội Ukraine cùng ngày tuyên bố đã phóng loạt tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS vào thành phố Kerch, nơi có cây cầu cùng tên nối lục địa Nga với phía đông bán đảo Crimea, khiến hai chiếc phà bị hỏng. Ảnh vệ tinh do quân đội Ukraine đăng kèm cho thấy các vết cháy sém trên phà.
Ukraine tấn công Crimea
Nga thường dùng phà để vận chuyển lính và trang thiết bị ra tiền tuyến, đặc biệt khi giao thông trên cầu Kerch bị gián đoạn do các cuộc tập kích của Ukraine.
Bộ Quốc phòng Nga thông báo lực lượng phòng không ở Crimea đã bắn hạ 8 tên lửa ATACMS, song không nói có để lọt quả nào hay không. Niklai Lukashenko, quan chức do Nga bổ nhiệm tại bán đảo, cho biết hai phà dân sự đã bị hư hại do trúng đòn, song sẽ sớm được sửa chữa và đưa vào vận hành trở lại.
Các tài khoản mạng xã hội và blogger quân sự Nga cho biết cuộc tập kích tên lửa ATACMS được tiến hành cùng thời điểm xuồng tự sát của Ukraine lao vào bến tàu ở Yevpatoriia. Theo một số tài khoản, Ukraine còn phóng cả máy bay không người lái (UAV) tự sát trong cuộc tấn công vào thành phố Kerch.
Lực lượng Ukraine đêm 29, rạng sáng 30/5 cũng được cho là đã phóng UAV vào nhà máy lọc dầu ở thành phố Tuapse, vùng Krasnodar của Nga. Các tài khoản mạng xã hội Nga cho hay ít nhất 5 UAV đã lao vào cơ sở này, tạo ra một vụ nổ, song không rõ thiệt hại cụ thể.
Theo Kyiv Post, “lá bài bí mật” giúp Ukraine thực hiện chiến dịch tập kích hiệp đồng trên là mẫu UAV trinh sát RQ-4 Global Hawk, một trong những khí tài do thám được mệnh danh là “mắt thần trên không” hiện đại bậc nhất của Mỹ.
Khoảng 9 giờ sáng 29/5, chiếc RQ-4 Global Hawk mang số hiệu Forte13 cất cánh từ nơi đồn trú ở Italy, bay theo hướng từ đông sang tây trong 15 giờ tiếp theo để đến gần bờ biển Nga tại khu vực Biển Đen.
Theo ứng dụng theo dõi đường bay FlightRadar24, UAV Mỹ rời khỏi khu vực này vào 2h sáng 30/5.
Mỹ những năm qua thường xuyên triển khai UAV Global Hawk làm nhiệm thu thập thông tin tình báo ở Biển Đen. Mẫu UAV này xuất hiện tại đây ít nhất hai lần một tuần và hoạt động ở vùng biển cách lãnh thổ Nga tối thiểu 130 km, thường là 200-250 km.
Tuy nhiên, trong nhiệm vụ hôm 29-30/5, UAV Mỹ đã bay cách bờ biển Nga 60-65 km và khu vực phía nam bán đảo Crimea 100 km. Đây là
“nhiệm vụ dài và gần Nga chưa từng có” của UAV Global Hawk, theo Kyiv Post.
“UAV Mỹ đã có mặt đúng lúc, đúng chỗ để cung cấp cho các nhà phân tích tình báo của Lầu Năm Góc về vị trí chính xác của hầu hết, nếu không nói là toàn bộ, hệ thống phòng không Nga ở bán đảo Crimea, miền nam Ukraine và khu vực tây nam Nga, chỉ vài giờ trước khi quân đội Ukraine phát động cuộc tập kích”, báo của Ukraine nhận định.
UAV RQ-4 Global Hawk. Ảnh: Không quân Mỹ
Quân đội Ukraine cho biết lực lượng Nga đêm đó đã triển khai loạt chiến đấu cơ và trực thăng để đánh chặn đòn tập kích bằng xuồng tự sát của Kiev. Dựa trên dữ liệu đường bay của chiếc Global Hawk và hướng di chuyển trong các cuộc tấn công trước đây của xuồng Magura V5, Kyiv Post nhận định UAV Mỹ dường như đã bay trên đầu đội máy bay Nga ở khoảng cách 15 km, song đối phương không hay biết.
Mỹ, Ukraine và Nga chưa bình luận về thông tin trên.
UAV RQ-4 Global Hawk do tập đoàn Northrop Grumman của Mỹ sản xuất, có vận tốc tối đa 630 km/h, trần bay 18 km, có thể vận hành liên tục trong hơn 34 giờ, được trang bị các hệ thống radar khẩu độ tổng hợp (SAR) và trinh sát quang điện tử – hồng ngoại (EO/IR) hiện đại. Mỗi chiếc có giá khoảng 130 triệu USD.
Nga từng thừa nhận năng lực tình báo của Mỹ và các nước phương Tây đã giúp Ukraine có lợi thế đáng kể trên chiến trường. Lực lượng Nga đang phát triển nhiều khí tài, phương tiện tác chiến điện tử nhằm đối phó hoạt động thu thập thông tin từ xa này.
Vị trí bán đảo Crimea. Đồ họa: RYV
